संयुक्त राष्ट्रसंघको इकोसक अध्यक्षमा नेपालका थापा निर्वाचित

काठमाडौँ। नेपालले संयुक्त राष्ट्रसंघको एउटा प्रमुख अङ्ग आर्थिक तथा सामाजिक परिषद् (इकोसक)को नेतृत्व गर्ने अवसर पाएको छ । 

संयुक्त राष्ट्रसंघका लागि नेपालका स्थायी प्रतिनिधि लोकबहादुर थापा इकोसकको अध्यक्षमा निर्वाचित हुनुभएको छ  । इकोसकको अध्यक्ष थापा बनेसँगै संयुक्त राष्ट्रसंघमा नेपालले ऐतिहासिक तथा महत्वपूर्ण अवसर प्राप्त गरेको हो ।

संयुक्त राष्ट्रसंघको एउटा प्रमुख अङ्ग मानिन्छ आर्थिक तथा सामाजिक परिषद् (इकोसक) । संयुक्त राष्ट्रसंघको त्यही महत्वपूर्ण अङ्ग इकोसकको नेतृत्व गर्ने अवसर नेपालाई प्राप्त भएको छ । संयुक्त राष्ट्रसंघका लागि नेपालका स्थायी प्रतिनिधि लोकबहादुर थापा इकोसकको अध्यक्षमा निर्वाचित भएका छन् । इकोसकको अध्यक्षमा नेपाल निर्वाचित भएको यो पहिलोपटक हो । इकोसकको अध्यक्षमा थापा निर्वाचित भएपछि संयुक्त राष्ट्रसंघमा नेपालले ऐतिहासिक तथा महत्वपूर्ण अवसर प्राप्त गरेको हो । इकोसकमा यसअघिसम अध्यक्षको जिम्मेवारी राष्ट्र संघका लागि क्यानडाका स्थायी प्रतिनिधि बब रे समाल्दै आएका थिए । इकोसकका निवर्तमान अध्यक्ष रेले एक समारोहकाबीच नवनिर्वाचित अध्यक्ष थापालाई पद हस्तान्तरण गरेका छन् । राजदूत थापाले विहीवार इकोसकको अध्यक्षता सम्हाल्दै यो अवसर नेपालका लागि ऐतिहासिक क्षण भएको बताएका छन् । 

इकोसक राष्ट्रसंघका ६  मुख्य अङ्ग मध्ये एक हो । यसले अन्तर्राष्ट्रयि आर्थिक तथा सामाजिक विषयमा सहकार्य र विकासका क्षेत्रमा काम गर्छ । यसमा ५४ सदस्य राष्ट्र सदस्य हुन्छन्, जसलाई महासभाले तीन वर्षका लागि क्षेत्रीय आधारमा निर्वाचित गर्छ । इकोसकले वर्षौदेखि मानव अधिकारसम्म काम गर्ने संयुक्त राष्ट्रसंघका विशेष निभिन्न एजेन्सी, आयोग र निकायबाट हुने कार्यमा समन्वय गर्छ । यो स्थापना भएको ८० वर्ष पुगिसकेको छ । अल्पविकसित मुलुकबाट स्तरोन्नति गर्ने विषयमा निर्णय गर्ने निकाय पनि इकोसक नै हो । स्तरोन्नति सम्बन्धी विषयमा विकास नीति केन्द्र नामक राष्ट्रसंघीय निकायले गर्ने सिफारिसलाई इकोसकले स्वीकृति प्रदान गरेर महासभामा पेश गर्छ । महासभाले  यस सम्बन्धमा अन्तिम निर्णय समेत गर्छ । 

नेपाल संयुक्त राष्ट्रसंघको सदस्य भएको ७० वर्ष पूरा भएको छ । यस अवधिसम्म नेपालका विभिन्न व्यक्तिले संयुक्त राष्ट्रसंघमा प्रतिनिधित्व गरे पनि त्यहाँँ महत्वपूर्ण निकायको नेतृत्व गर्ने मौका भने पाएका थिएन । तर यस पटकदेखि भने इकोसकको नेतृत्व गर्दैै नेपालले बलियो भूमिका देखाएको छ । मुलुकले बहुपक्षीयताप्रति देखाएको दृढ प्रतिबद्धतालाई यो निर्वाचनले प्रतिविम्बित गरेको नवनिर्वाचित अध्यक्ष थापाको भनाई छ । अध्यक्ष थापाले अहिले संसार द्वन्द्व, जलवायु परिवर्तनले सृजना गरेको अस्तव्यस्तता, आर्थिक अनिश्चितता तथा गहिरिँदो असमानता जस्ता बहुसंकटबाट गुज्रिरहेको स्मरण समेत गराएका छन् ।

महाशक्तिहरुबीचको प्रतिस्पर्धा, बढ्दो साइबर जोखिम, बाटो बिराएको दिगो विकासको कार्यसूची, बढ्दो मानवीय सहयोगको आवश्यकता र विकासशील देशहरूका लागि वार्षिक ४० खर्ब डलरको वित्तीय स्रोत अभावको अवस्था रहेको थापाले उल्लेख गरेका छन् । यस्तो परिस्थितिमा इकोसोकको भूमिका इतिहासमा सबैभन्दा बढी सान्दर्भिक र महत्वपूर्ण रहेको थापाको भनाई छ ।